23 mei 2025

Vandaag reist en soms raast het gevoel, de herkenning, erkenning en viering van grenzen door mij heen.

Gisteren schreef ik over geïdealiseerde moederbeelden. De moeder die altijd lief en zorgzaam is. Dat ben ik natuurlijk niet en dat was mijn moeder en haar moeder enzovoort ook niet. Dat is geen mens, zeker niet als we bijvoorbeeld ‘lief’ zo plat invullen als ‘altijd glimlachend’ en ‘niets voor zichzelf vragend’.

Het is een pittige stereotypering die onderdrukking onderhoudt.

Van jongs af aan ervaar ik de boodschap dat ‘lief’ zo’n beetje het summum is dat ik te bieden en te zíjn heb voor mijn plaats in het sociaal collectief.

‘Je was zo gemakkelijk.'

Boosheid werd in deze constructie verdonkeremaand. Als ik dat uitte, werd ik bazig genoemd. Kattig. Of dan ‘was ik mezelf niet’. Sociale afwijzing.

In mijn basisschoolrapport staat meerdere jaren op een rij dat ik te veel praatte. Jaar in, jaar uit was ik 'te'. Natuurlijk leerde ik mij inhouden en had ik fantasieën over hoe leerkrachten omver te werpen.

Heftiger was als ik totaal buitengesloten werd op momenten dat ik boos werd. Verlaten. Zo leerde ik de boodschap dat boosheid - de ervaring van mijn grenzen, mijn stem, mijn fysieke kracht en mijn waarden - levensbedreigend was. Mijn kracht was vermoedelijk een herinnering aan pijn, aan gemis en werd daarom buitengesloten, mocht niet zíjn.

Daarbij kreeg ik vaak subtiele boodschappen mee die schuld verankerde. Als ik geholpen werd met iets dat ik nodig had en dat mij nieuwe kracht bood, dan werd ik daarna weer kleingehouden door een schuldsuggestie. Vormen van passieve agressie, die ik internaliseerde en later ook zou uiten.

Ook heb ik veel boodschappen verinnerlijkt over mijn kwetsbaarheid. Over dat ik fysieke uitdagingen niet aankan, omdat er waarschijnlijk “meteen iets mis zou gaan”.

Ik zag ook hoe de vrouwen om mij heen over hun grenzen gingen in zorgtaken en zich tegelijkertijd identificeerden met deze zorgtaken als bron van hun macht. En ik zag hoe de mannen om mij heen de continue stress van financiële verantwoordelijkheid en dito ontziende kwetsbaarheid droegen terwijl ze hun zelfbeeld ontleenden aan hun beroep of geglorificeerde kracht. Vaak leek dit niet bewuste zelfopoffering.

In deze en andere dynamieken leerde ik mijn lichaam verloochenen en een rol te spelen. Ik werd verlegen genoemd, maar in essentie was dat een uitdrukking van onderdrukking.

Toen ik moeder werd, kwam hier extra druk op. Want ja, ideale moeders blijven lief en zorgzaam, ook als ze uitgeput raken, als ze dat al aanvoelen.

Het was éen van de angsten die ik uitsprak voordat ik moeder werd: dat ik bang was om perfectionistisch te zijn.

En als ondernemer binnen een economisch systeem gericht op productiviteit was er ook iets intiems uit te buiten door als zorgende altijd beschikbaar en vol voorstellingsvermogen te zijn.

De psychose was een uiting van allerlei vormen van onderdrukking - ik was niet bepaald verlegen. En ik was allesbehalve perfect volgens het geleerde plaatje. Ik kon letterlijk niet meer voor mezelf zorgen en dit was heftig voor alle dierbaren en betrokkenen.

We lijden aan elkaars onderdrukking.

Nu, een jaar na de crisis en de vele levensgebeurtenissen die daarop volgde, is het tijd voor en begin ik weer ruimte te ervaren voor emotionele processen waarbij ik deze tendensen direct aan kijk.

Dit is voor mijzelf als mens voornaam en geef ik aandacht door de overtuigingen die ik aangeleerd heb bloot te leggen. Dit is het omverwerpen van verinnerlijkte systemen.

Een leerzaam proces voor mij is om néé te voelen en communiceren, in verbinding te brengen. Als ik dat doe, voel ik mij veilig. In mijn lichaam.

Het niet belichamen van grenzen - of 'nee' - maakt ook dat het snel onveilig voelt in relaties. De bedreiging van een ‘grensovergang’ wordt dan al rap op een ander geprojecteerd, de ander die de macht en kracht ook in handen heeft volgens de conditionering en denkbeelden. Niet tot kracht gemaakte angst is lekkende levensenergie. De 'ander' lijdt ook onder de projectie van kracht, die krijgt de druk opgelegd om geen angst of ander ongemak te veroorzaken. Dat is een proces waar ikzelf regelmatig onbewust aan bijgedragen heb.

Als moeder is het evenzo belangrijk dat ik leer aanwezig te zijn met mijn grenzen. Dat is veiliger voor onze dochter. En uiteraard is het in alle relaties van dierbaar belang. Dit leerproces is bovenal een community-vorming waarin opgelegde rollen en beperkende overtuigingen plaatsmaken voor verbinding.

Hoeveel kalmte-brengende meditaties en, soms, spirituele omzeiling ten spijt, de werkelijkheid is dat ik ook oerwoede ken en haar net zo goed wil leren koesteren, intiem met haar wil leren zijn. Ook dat is liefhebben.

*****

Nu dat ik dit allemaal heb opgeschreven, voel ik een twijfel over het delen van deze blog. Is dit een 'nee'?

Ik wil een leerproces dat zo intiem is ook niet uitbuiten door het te etaleren op social media. Tegelijkertijd leren we met en van elkaar en kan het woorden geven aan voortschrijdend inzicht waardevol zijn.

Misschien speelt er ook een angst op, een angst voor afwijzing. Want ik geef veel kwetsbaarheid te kennen en ik gebruik mijn stem.

Wat ik niet wil, is dat ik dit deel om maar te kunnen tonen 'dat ik ergens aan werk'. Dat is dan weer een andere versie van het 'brave meisje' dat een rode krul op haar schrijfwerk ontvangt. Maar...ik wil ook niet ontkennen dat reacties mij helpen, motiveren en verbinding creëren.

Ik pin mezelf niet vast op wat ik schrijf, misschien doet een ander dat wel. Iets in mij heeft járen geleden besloten dat ik tóch wil delen. Ik geloof nog steeds dat schrijven éen van mijn krachten is. Ook om het onbewuste bewust te maken.

Aan schrijven en delen zitten onvermijdelijk schaduwkanten.

Zoals het zoeken naar bevestiging (flink geïnternaliseerd in de functies van social media), het etaleren van een verhaal en minder focus hebben op de praktijk en het werkelijk léven en belichamen van hetgeen waarop ik reflecteer (dan is schrijven een afleiding, een 'escape', een cognitieve expressie van iets dat belichaming behoeft) en het bewust belichten van sommige onderwerpen en perspectieven en het meer of minder bewust buitenlaten van anderen (zoals dat ik het, geheel volgens verinnerlijkte overtuigingen, spannend vind om het expliciet over politiek te hebben).

Het verhaal dekt niet de lading, al schept het wel lading.

Laat deze blog weer een oefening zijn in kracht en kwetsbaarheid. Perfect hoeft het niet te zijn. Ik betrap mezelf welhaast op onnodige verantwoording....